A Sunni & Shiite Synthetic Approach to The Imamate Problem: Shamsaddin as-Samarqandī's Political View

İslam düşünce tarihinin kırılma noktalarından birini teşkil eden problemlerden birisi de devlet başkanlığıdır. Müslümanlar, bu konuda yalnızca teorik ihtilafa düşmemiş, fiilî mücadelelere girmişlerdir. Bu anlaşmazlık, etkisini günümüze kadar devam ettirmiş ve Müslümanların hem dini dünyevi görüşlerini şekillendirmiştir. Hz. Muhammed’in rolünü üstlenecek işlerini tanzim edecek adayın kimliği tartışması, pratik alanda kendisini gösteren tarihsel çekişmelere sahne olmuştur. Siyasi tezleri meşrulaştırmak amacıyla ileri sürülen referanslar söz konusu tezlerin kurumsallaşmasına neden olmuş temelde siyasi karakterli hadiseler din ile ilişkilendirilmiştir. mezhepleri arasında özellikle Şîa, başkanlığı problemine varoluşsal bir anlam yüklemiş, bütün eksende Devlet problemini neredeyse iman esası olarak benimseyen başkanlarına peygamberliğe yakın mertebe tahsis etmiştir. Zeydiyye, siyaset konusunda Şîa’nın Ehl-i Sünnet’e en kolu dikkat çekmektedir. Onlar, başkanının özellikleri, Ali haricindeki başkanları sahâbe hakkında daha ılımlı düşünmektedir.
 Sünnet, başkanlığını esasen fıkhî-siyasî konu değerlendirmektedir. problemi gören sistemleştiren Şîa’ya itiraz etmek bile olsa tartışmayı inanç alanına taşımak düşüncesinde Sünnet üzerindeki ilk etkilerini göstermektedir. Ali’nin savunmak diğerlerinin meşruiyetini sorgulamak meseleyi taşımış, çeşitli metinlere referansla Allah katında üstün, dolayısıyla da başkanlığına layık zât olduğunu kanıtlamak istemiştir. tezlerini güçlü şekilde mutlak otorite kurmak dogmatik tarzda incelemiştir. yöntemin kaçınılmaz sonucu kurumu ilahi yetkilerle donatılmıştır. başkanlarının nas tayin edilmesi ismet sıfatına sahip olması yaklaşımın somut yansımalarıdır. Ali'nin üstünlüğünü savunan karşı Ebubekir’in savunarak temellendirmeye çalışmıştır. yaklaşım, kendi yöntemiyle etkili cevap verme misyonunu deruhte ettiği yöntemsel etkileşimi gözler önüne sermektedir. 
 Siyaset tasavvurunu incelediğimiz Şemseddin es-Semerkandî, Hanefî-Mâtürîdî kelam geleneğine mensup âlimidir. O, görüşleri üslubundan dolayı kimileri tarafından Şiî nitelendirilmiştir. Semerkandî’nin onun genel felsefesi bağlamında inceleyerek mezhepsel aidiyeti duruşu net bilgi sahibi olabiliriz. diğer meselelerde olduğu gibi tahkik yöntemini benimsemiş, ana caddesine bağlı kalmakla beraber özgün üslup ortaya koymuştur.